Centri A-Z
Forum
Bolesti i stanja
- Akne
- Alergije
- Astma
- Atopijski dermatitis
- Cjepiva
- Genitalne bradavice
- Kontaktne leće
- Kontracepcija
- Psorijaza
- Rak debelog crijeva
- Rak dojke
Specijalizacije - medicina
- Dermatovenerologija
- Dječja psihologija
- Estetsko-korektivna dermatologija
- Ginekologija i opstetricija
- HRABRI - forum za zaštitu djece
- Oftalmologija
- Pedijatrija
Specijalizacije - stomatologija
Prikaži sveAntraks (bedrenica)
Antraks ili bedrenica je visoko zarazna bolest životinja, posebno preživača, koja se na čovjeka prenosi kontaktom sa životinjama ili njihovim proizvodima, a njen uzročnik je Bacillus anthracis, gram-pozitivni, fakultativno anaerobni, inkapsulirani štapić.
Spore bacila antraksa mogu godinama ostati žive na pašnjacima i u zemlji. Urin i fekalije bolesnih životinja sadrže velike količine bacila kojima se pašnjaci kontaminiraju, a spore mogu u njima ostati desetljećima. Ako se uginula životinja preplitko zakopa, spore izbijaju iz zemlje u proljeće na mladoj travi jer ih krtice, gliste i druge životinje izruju na površinu. Inače spore su prisutne i na koži životinja, vuni ovaca, konjskoj dlaci i struni, a katkad i na nekim industrijskim biljkama sa Srednjeg istoka.
Oblici antraksa
Kožni oblik antraksa ili bedrenice nastaje samo kod čovjeka nakon prodora bacila ili spora u kožne abrazije. Ovdje se bacili umnožavaju i na koži dolazi do postupnih promjena, dok se ne stvori tamna pustula s izraženim crnim centrom (crni prišt, pustula maligna). Spore kliju u tkivu, a sam rast vegetativnih oblika očituje se u stvaranju želatinoznog edema i kongestije. Može se javiti lokalna limofodenopatija, ponekad uz malaksalost, mialgije, glavobolju, vrućicu i povraćanje.
Plućni antraks nastaje aerosolom, nakon inhalacije spora, a često se događa prilikom sortiranja vune, prerade konjske strune za četke ili sušenjem skinute kože bolesnih životinja. Početni simptomi su podmukli i oponašaju gripu. Vrućica raste, a kroz nekoliko dana razvija se teški respiacijski distres praćen cijanozom, šokom i komom. Mogu se razviti i hemoragični meningoencefalitis i/ili crijevni antraks.
Crijevni antraks nastaje nakon ingestije nedovoljno termički obrađenog mesa. U crijevnom antraksu oslobođeni toksin izaziva hemoragičnu nekrozu koja se širi na drenirajuće mezenterične limfne čvorove. Slijedi sepsa s mogućim letalnim toksičnim djelovanjem.
Prevencija antraksa
Prevencija antraksa ili bedrenice vrši se antraksnim cjepivom koje je satavljeno od filtrata kulture, a dostupno je osobama koje su izložene većem riziku (vojna lica, veterinari, laboratorijski tehničari, zaposleni u tekstilnoj industriji koji prerađuju dlaku i dr.). Ponavljana cijepljenja su potrebna za sigurnu zaštitu. Prilikom cijepljenja se mogu javiti lokalne reakcije. Za primjenu u veterini dostupna je živa, toksigena, nekapsulirana, avirulentna, životinjska vakcina.
Liječenje antraksa
U liječenju antraksa koriste se antimikrobni lijekovi - ciprofloksacin, doksiciklin, ili amoksicilin, a u težim slučajevima potrebita je terapija s dva ili tri lijeka - ciprofloksacinom i doksiciklinom te penicilinom, ampicilinom, imipenemom, cilastatinom, meropenemom, rifampinom, vankomicinom, klindamicinom ili klaritomicinom.
Za ishod liječenja izuzetno je bitno da se sa liječenjem započne čim prije jer nepostavljanje točne dijagnoze i odgoda početka liječenja mogu dovesti do smrtnog ishoda.
Literatura:
- The Merck Manual of Diagnosis and Therapy, Mark H. Beers, Robert S. Porter, Thomas V. Jones, 18th Edition, Merck Research Laboratories 2006
- Medicinska bakteriologija, Henrik Weisglass, drugo izdanje, JUMENA Zagreb 1989
Zadnja izmjena: 29.08.2019.
