prof dr P. Kes
|
07.12.2001. 23:39
Upit: bubrežna anemija
Anemija je u bolesnika s kroničnim zatajenjem bubrega hipoproliferativna, a na razmazu krvi vide se obično normokromni i normocitni eritrociti. Broj retikulocita obično je dvostruko manji od normalnog. U koštanoj srži omjer između eritroidnih stanica i granulocita može biti normalan ili neznatno smanjen. Koncentracije željeza, transferina i feritina u serumu obično su normalne, ali se visoke koncentracije željeza i feritina mogu utvrditi u bolesnika koji su dobili brojne transfuzije. Uzroci koji u bubrežnih bolesnika dovode do nastanka anemije mogu se podijeliti na: 1. primarne, tj. one vezane uz smanjeno stvaranje eritropoetina i ometanje eritropoeze (uremijski toksini, sekundarni hiperparatiroidiza i neki lijekovi – ACE-inhibitori, teofilin, kemoterapeutici, imunosupresivi…) i 2. sekundarne, odnosno hemolizu (imunološka zbivanja, toksini, mehanički čimbenici i hipersplenizam) i nuspojave liječenja (hemo)dijalizom (manjak željeza, folata, vitamina C i B12, gubitak krvi, kronična upala, trovanje aluminijem…).
Anemija može, ako nema proteinurije, biti prvi znak bolesti bubrega. U početku je to blaga anemija koja ne utječe na kliničko stanje bolesnika. Usporedo s napredovanjem bolesti bubrega, odnosno kroničnog zatajenja bubrega anemija se pogoršava, a simptomi slabosti, malaksalosti, nepodnošenja napora, slabljenja kognitivnih funkcija i kvalitete života postaju sve izraženiji. Anemija je jedan od ključnih čimbenika u nastanku srčanožilnih bolesti u bolesnika s kroničnim zatajenjem bubrega. Prevalencija hipertrofije lijeve klijetke i angine pektoris značajno je viša u bolesnika s kroničnim zatajenjem bubrega nego u općoj populaciji. Prevalencija hipertrofije lijeve klijetke (dijagnosticirane uz pomoć ehogardiografije) u općoj populaciji je 20%, u konzervativno liječenih bolesnika sa zatajenjem bubrega je 25% do 50%, u osoba s transplantiranim bubregom je oko 50%, a u bolesnika koji se lijeće s hemodijalizom ili peritonejskom dijalizom je oko 75%. Istovremeno prevalencija klinički dijagnosticirane koronarne bolesti srca u općoj populaciji kreće se između 5% i 12%, u osoba s transplantiranim bubregom je 15%, a u bolesnika koji su liječeni s hemodijalizom ili peritonejskom dijalizom iznosi oko 40%. Zbog toga su srčanožilne bolesti (infarkt miokarda, popuštanje srca, aritmije i moždani udar) odgovorne za smrt preko 50% bolesnika s kroničnim zatajenjem bubrega, a posebno onih koji se lijeće dijalizom.
Postoje različiti pristupi liječenju bubrežne anemije. Do nedavno je bio najčešći onaj, a u nas je to još uvijek praksa, koji preporuča početak liječenja anemije s eritropoetinom (rekombinirani ljudski eritropoetin: Eprex i Recormon) istovremeno ili neposredno nakon početka liječenja s dijalizom, kada je razina hemoglobina (Hb) 70 g/L. Današnji je stav da liječenje bubrežne anemije u dijaliziranih bolesnika treba započeti ranije, odnosno kada je razina Hb < 110 g/L, kao i da ciljni Hb treba biti između 110 g/L i 120 g/L. Sve je izraženije mišljenje, ali i praksa, da s liječenjem bubrežne anemije treba započeti u predijalizom stadiju kroničnog zatajenja bubrega. Rani početak liječenja bubrežne anemije može sprijećiti nastanak simptoma anemije, značajno poboljšati kvalitetu života bubrežnih bolesnika i što je još važnije, promjene na srčanožilnom sustavu u bolesnika s progresivnim oblicima zatajenja bubrega. Te promjene počinju i prije nego bolesnik osjeti rane simptome anemije. Zbog toga, smanjenje rizika (prestanak pušenja cigareta, kontrola krvnog tlaka, snižavanje razine lipida, ispravak anemije) treba provoditi od najranijih početaka bubrežne bolesti, kada je srčanožilni sustav bolesnika još normalan ili su prisutni samo znakovi minimalne hipertrofije lijeve klijetke. Takav pristup može sprijećiti nastank srčanožilnih komplikacija u bolesnika s kroničnim zatajenjem bubrega. Dobro poznavanje, rano prepoznavanje, preveniranje i agresivno liječenje svih dobro poznatih čimbenika rizika, uključujući i anemiju, može dovesti do značajnog smanjenja stope poboljevanja i smrtnosti od srčanožilnih bolesti u bolesnika s kroničnim bolestima bubrega.
Prof.dr. Petar Kes
|